Англи Улсын мэдээллийн Financial Times.mn сайт дээр Монгол Улсын Ерөнхий сайд ярилцлагаас онцолсон, мөн Монгол эдийн засгийн нийгмийн байр байдлын талаарх  нийтлэлийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна

 

 "ОХУ-ЫН ХОРИГ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ НӨЛӨӨГӨӨР МОНГОЛ ГАНХАЖ БАЙНА" 

 

 Далайд гарцгүй ардчилсан орны Ерөнхий сайд улсынхаа эдийн засагт хүнд цохилт болсон талаар гомдоллож байна 

 

Орос Украиныг бүхэлд нь эзлэн түрэмгийлсэн нь Монголын эдийн засагт сөргөөр нөлөөлсөн гэж тус улсын Ерөнхий сайд мэдэгдээд агаарын тээврийн орлого алдагдаж, ОХУ-аас шаардлагатай хангамжийг импортлоход хүндрэлтэй байгаа зэрэг санхүүгийн хохирол учирсан гэж мэдэгдэв. Украиныг бүхэлд нь эзлэн түрэмгийлж, дараа нь АНУ болон түүний холбоотнууд Москвагийн эсрэг өргөн хүрээтэй хориг арга хэмжээ авснаас хойш бараг нэг жил өнгөрсөн ч Орос, Хятадын хооронд хавчуулагдсан 3,3 сая хүнтэй далайд гарцгүйЧ   өнөөг хүртэл  ардчилал засаглалтай хэвээр байна. 

 

42 настай Ерөнхий сайд Лувсаннамсрай Оюун-Эрдэнэ “Файнэншл таймс” сонинд өгсөн ярилцлагадаа “Монгол Улс ардчилсан улс ч гэсэн ОХУ-д тавьсан хориг арга хэмжээнээсээ болж дарамт шахалтанд орж байна. Мөн тэрбээр шийтгэлийн арга хэмжээ нь “Бидний буруу биш ч гэсэн Монгол Улсын эсрэг давхар хориг арга хэмжээ” гэж хэлсэн. Барьцааны хохирол нь Монгол Улс шатахууны хувьд “бүрэн хамааралтай” гэж Оросын компаниудад төлөх хүндрэлээс эхлээд тус улсын дээгүүр нисч байсан агаарын тээврийн компаниудын орлого алдагдахад хүрчээ. 

 

"Украины нөхцөл байдал бол зөвхөн хоёр улсын мөргөлдөөн биш" гэж МУ-ын Ерөнхий сайд хэлэв. “Энэ нь дэлхийн эдийн засаг, ялангуяа Монгол Улс тэр дундаа далайд гарцгүй  жижиг орнуудад асар их сөрөг нөлөө үзүүлж байна. Эдийн засгийн хориг арга хэмжээ нь бусад улс орнуудад асар их нөлөө үзүүлж байгаа учраас өргөн хүрээний судалгаанд үндэслэн ногдуулах ёстой." Нэгэн цагт Оросын агаарын орон зайгаар Европ-Азийн чиглэлд нислэг үйлдэж байсан Авиа компаниуд ч Монголын нутаг дэвсгэр дээгүүр нисч, үүний төлөө Улаанбаатарт “навигацийн төлбөр” төлдөг байжээ. 

 

Оюун-Эрдэнэ “Оросын нутаг дэвсгэр дээгүүр нисэх онгоц явж чадахгүй байгаа учраас бидэнд навигацийн орлого дутагдаж байна. Хоёрдугаарт, бид шатахуунаа Оросоос импортолж байгаа бөгөөд [Оросын эрчим хүчний] компаниуд болон банкууд хориг арга хэмжээнд өртөж байгаа тул төлбөрийн асуудалтай тулгарч байна. Орост дайнтай холбоотой дизель түлш, наранцэцгийн тос, уул уурхайн тоног төхөөрөмж зэрэг бараа бүтээгдэхүүний хомсдол нь “бидний өдөр тутам хэрэглэдэг зарим бүтээгдэхүүн тасалдахад” хүргэсэн гэж тэрээр нэмж хэлэв. Өнгөрсөн сарын 10-р сард ХБНГУ-д хийсэн айлчлал, НҮБ-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гутерриш 8-р сард Улаанбаатарт хийсэн айлчлал зэрэг дипломат харилцааны үеэр Оюун-Эрдэнэ эдгээр асуудлыг онцолж байв. Тухайн үеийн Хятадын Гадаад хэргийн сайд Ван И ч мөн Хятадын Коммунист намын улс төрийн товчооны гишүүнээр томилогдсоныхоо дараахан өнгөрсөн оны сүүлээр Монголд айлчилсан. Оюун-Эрдэнэ “Украины нөхцөл байдалд Хятад, ЕХ, Герман асар их нөлөө үзүүлж байна гэж бид үзэж байна. Энэ хүрээнд би ХБНГУ-д албан ёсны айлчлал хийсэн бөгөөд БНХАУ-ын түншүүдтэй, ялангуяа Ван И-гийн Монгол Улсад хийсэн айлчлалын үеэр ярилцсан.

 

Чухал хангамжийн хувьд ОХУ-аас хараат байдлаа харуулсан Монгол Улс нүүрс, зэс болон бусад түүхий эдийн экспортынхоо хэрэгцээнд Хятадын эрэлт хэрэгцээнд адилхан хамааралтай. Тус улсын нийт экспортын 60 орчим хувийг нүүрс, зэс, 20 хувийг алт, төмрийн хүдэр эзэлдэг. Арваннэгдүгээр сарын сүүлчээр Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-тай хил дамнасан шинэ төмөр замын нээлтийн үйл ажиллаганд бид тахлын өмнөх жилүүдэд  30 орчим сая тонн нүүрсний экспортолдог байсан бол энэ  жил 80 саяд хүргэнэ гэж найдаж байна. “Монголын экспортын 90 хувь нь Хятад руу ногдож байгаа бөгөөд Монгол Улс шатахууны хувьд ОХУ-аас бүрэн хамааралтай. Мөн бид хоёр хөршөөсөө хүнс болон бусад бүтээгдэхүүнээр хараат байна” гэж Ерөнхий сайд хэлэв. “Гэхдээ Монгол бол парламентын засаглалтай ардчилсан улс бөгөөд хүмүүсийн сэтгэхүй, нийгэм нь тэдгээр орноос тэс өөр. . . Монгол далайд гарцгүй, гэхдээ бидний оюун ухаан түгжигдээгүй." Энэхүү ардчилсан сэтгэлгээ нь Хятад, Орос дахь хамтрагчидаас өөр Монголын удирдагчдад ард түмэн дарамт шахалт үзүүлж чадна. Арванхоёрдугаар сарын эхээр төрийн өмчийн нүүрсний эд хөрөнгийг хулгайлсан хэрэгт уурласан олон хүн Улаанбаатарт төрийн ордон руу дайран орж сүрдүүлсэн. Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Нямбаатар Монгол Улс  ардчилсан нийгэмд шилжсэнээс хойшхи хугацаанд “Сүүлийн 32 жилийн хугацаанд болсон баялгийн тэгш бус хуваарилалтын үр дүнд бухимдал, олныг хамарсан жагсаал боллоо. Оюун-Эрдэнийн Засгийн газраас байгалийн баялаг, тээврийн төрийн өмчит компаниудын төрийн албан хаагчид болон удирдах албан тушаалтнуудад өргөн хүрээтэй шалгалт явуулж эхэлсэн. Засгийн газар олон арван хүнийг хээл хахууль авсан, эрх мэдлээ урвуулан ашигласан, “үндэслэлгүйгээр хөрөнгөжсөн” хэргээр баривчилж, цагдаа төмөр замын удирдах ажилтны гэрээс 7.3 тэрбум төгрөг (2.1 сая доллар) хураан авсан байна. Гэвч засгийн газар 1995 оноос хойш нүүрсний экспортоос 45.2 тэрбум төгрөгийн орлого олсон улсын нүүрсний нөөцийг 40 гаруй тэрбум төгрөгөөр хулгайлсан гэдэг нь худлаа мэдээлэл гэж үзэж байна.